Niezmienność i nieusuwalność

PROBLEM „NIEZMIENNOŚCI” i „NIEUSUWALNOŚCI” ŚLADÓW ZAPACHOWYCH

W kontekście możliwości zdominowania zapachu człowieka (ew. zmienności), przez zapachy środowiskowe (używki, chemikalia, pokarmy itp.), godnym odnotowania są wyniki badań empirycznych, które w znacznej mierze programowane były przez autora dysertacji, a zmierzających do ustalenia ewentualnego wpływu zapachów kosmetyków[1], laku[2], octu[3] czy chociażby nikotyny[4] na identyfikację osmologiczną. Wyniki przeprowadzonych doświadczeń jednoznacznie dowodzą, że wskazane powyżej  czynniki nie wpływają na możliwość zidentyfikowania zapachu ludzkiego i nie prowadzą do błędnych identyfikacji. Mogą ją, co prawda, utrudnić lub całkowicie uniemożliwić (poprzez zniszczenie zapachu ludzkiego lub jego całkowite zdominowanie przez zapach środowiskowy), lecz nie prowadzą do zmiany jego charakterystyki w sposób, który prowadziłby do błędnych identyfikacji. Trudno wobec powyższego podzielić formułowane dotychczas w tej mierze wątpliwości. Tego typu niezmienność można byłoby nazwać niezmiennością środowiskową. Z zagadnieniem niezmienności środowiskowej ściśle wiąże się również nieusuwalność, czego dowodzą również pośrednio wskazane powyżej doświadczenia, a odnoszące się do naniesionych na podłoża śladów. Jeżeli natomiast chodzi o samego człowieka, czyli główne źródło zapachu, to z fizjologicznego punktu widzenia usunięcie zapachu musiałoby się wiązać z natychmiastowym powstrzymaniem procesów metabolicznych, a warto zdać sobie sprawę z tego, że nawet po śmierci organizmu ludzkiego procesy te nie zatrzymują się w sposób gwałtowny, lecz wygasają stopniowo. 

Niezmienność środowiskową odróżnić należy od zmienności (niezmienności)  w czasie. Potwierdzenie istnienia takiej niezmienności zapachu ludzkiego dostarczają doświadczenia rosyjskie, wedle których, .... psy są w stanie wykazać w sposób jednoznaczny przynależność materiału pobranego od osób sprzed 15 lat z materiałem pobranym współcześnie. Przy czym niezmienność zapachu człowieka ma charakter względny, istnieje bowiem możliwość zróżnicowania zapachów dzieci od zapachów osób dorosłych...[5]. Na podstawie kilkuletniej własnej praktyki eksperckiej w zakresie realizacji badań osmologicznych obserwacje rosyjskie można w znacznej mierze potwierdzić, szczególnie w sytuacjach postępowań odwoławczych, w których po kilku nawet latach uzyskiwane wyniki są częstokroć zbieżne z wynikami badań przeprowadzonych w sprawie jako pierwsze.                  

 Interesująco przedstawia się również szczegółowa analiza wyników badań amerykańskich[6], tak obficie cytowanych przez krajowych autorów[7], a które niejako miałyby dowodzić, że zapach ludzki złożony jest z 401 składników. W świetle tej analizy trudno uznać, że wyniki badań amerykańskich da się bezpośrednio zastosować do biologicznych badań zapachów, których składową jest również osmologia. Szczegółowe wyjaśnienie wskazanego powyżej zagadnienia znaleźć można  w podrozdziale poświęconym technicznym badaniom zapachów.

Omówione powyżej zagadnienia, mimo istniejących wątpliwości, wskazują,  iż zgodnie ze współczesnym stanem wiedzy najprawdopodobniej ludzki ślad zapachowy charakteryzuje się niepowtarzalnością, nieusuwalnością, niezmiennością.  A jeżeli nawet niezmienność śladów zapachowych w czasie ma tylko charakter względny, to pozwala ona na skuteczne wykorzystanie tych śladów w większości toczących się procesów karnych. Konieczne jest jednak dalsze prowadzenie badań  w tym zakresie, aby pogląd ten ugruntować albo jemu jednoznacznie zaprzeczyć.  W dobie współczesnego postępu nauk przyrodniczych nic nie jest przecież niemożliwe.